İletişime Geç
Menü
Servo Motor Alarm Kodları ve Anlamları (CNC Sistemleri İçin Genel Rehber)

Servo Motor Alarm Kodları ve Anlamları (CNC Sistemleri İçin Genel Rehber)

ENDÜSTRİYEL AKTARIM ELEMANLARI | CNC, Otomasyon ve Mekanik Sistemler

CNC Servo Sistemlerinde Alarm Nedenleri ve Önemi

Servo motorlar ve sürücüler, CNC makinelerde işleme hassasiyetini ve tekrar edilebilirliğini sağlamak için sürekli olarak karmaşık geri bildirim döngüleri içinde çalışır. Bu sistemlerde meydana gelen en küçük bir anormallik bile, sürücü tarafından algılanır ve bir alarm kodu ile kullanıcıya bildirilir. Servo alarm kodları, bir arızanın sadece varlığını değil, aynı zamanda potansiyel nedenini de gösteren kritik göstergelerdir. Bu kodların doğru bir şekilde anlaşılması, hızlı ve etkili bir arıza teşhisi için hayati öneme sahiptir. Yanlış teşhis veya alarmın göz ardı edilmesi, daha büyük sistem hasarlarına, uzun süreli üretim duruşlarına ve yüksek maliyetli onarımlara yol açabilir. Bu nedenle, her CNC operatörünün ve bakımcısının servo alarm kodları hakkında temel bilgiye sahip olması gerekmektedir.

Yaygın Servo Motor Alarm Kodları ve CNC Arıza Teşhisi

Servo sürücü markalarına göre alarm kodları farklılık gösterse de, altında yatan nedenler genellikle benzerdir. İşte CNC sistemlerinde en sık karşılaşılan servo motor alarm kodları ve olası anlamları:

Aşırı Akım (Overcurrent) CNC Servo Alarmı

Bu alarm, servo sürücünün çıkış akımının belirli bir eşik değerini aştığını gösterir. Genellikle "OC" veya "Overcurrent" gibi kodlarla belirtilir.

  • Olası Nedenler:
    • Motor kablolarında kısa devre veya izolasyon hatası.
    • Mekanik sıkışma veya aşırı yüklenme (örneğin, iş parçasının sıkışması, yatakların bozulması, **vidali mil fiyatları** yüksek sürtünme).
    • Servo motorun kendisinde arıza (örn. sargı kısa devresi).
    • Servo sürücünün iç devresinde arıza.
    • Hızlanma/yavaşlama sürelerinin çok kısa ayarlanması.
  • Sorun Giderme:
    • Motor ve sürücü arasındaki kabloları kontrol edin.
    • Mekanik sistemi elle hareket ettirerek sıkışma olup olmadığını kontrol edin.
    • Motor sargılarını ölçün.
    • Parametre ayarlarını gözden geçirin.

Aşırı Gerilim (Overvoltage) Servo Sürücü Alarmı

Bu alarm, sürücünün DC barasındaki gerilimin izin verilen maksimum seviyeyi aştığını gösterir. Genellikle "OV" veya "Overvoltage" olarak görülür.

  • Olası Nedenler:
    • Rejeneratif enerji (motorun yükü frenlemesi sırasında oluşan geri besleme gerilimi) yeterince boşaltılamıyor.
    • Giriş besleme geriliminin yüksek olması.
    • Rejeneratif direncin arızalı veya yanlış boyutlandırılmış olması.
  • Sorun Giderme:
    • Rejeneratif direncin bağlantılarını ve değerini kontrol edin.
    • Şebeke gerilimini ölçün.
    • Yavaşlama sürelerini uzatmayı deneyin.

Düşük Gerilim (Undervoltage) Servo Sistemi Alarmı

Sürücünün DC barasındaki gerilimin minimum seviyenin altına düşmesi durumunda tetiklenir ("UV" veya "Undervoltage").

  • Olası Nedenler:
    • Giriş besleme geriliminin düşük olması veya dalgalanması.
    • Güç kaynağının yetersiz veya arızalı olması.
    • Sürücüye giden kablolarda gevşek bağlantı veya kopukluk.
  • Sorun Giderme:
    • Şebeke gerilimini ve güç kaynağı çıkışını kontrol edin.
    • Tüm güç bağlantılarını sıkılığını kontrol edin.

Encoder Hatası (Encoder Error) ve CNC Konumlandırma Problemleri

Servo motorun konum ve hız bilgisini sağlayan encoderden gelen sinyallerde bir problem olduğunu gösterir ("Encoder Error", "Feedback Error", "FBE").

  • Olası Nedenler:
    • Encoder kablosunda kopukluk, kısa devre veya gevşek bağlantı.
    • Encoder arızası (hasar, kirlilik).
    • Elektromanyetik gürültü (parazit).
    • Servo motorun mekanik bağlantısında boşluk veya kayma, özellikle hassas **lineer ray ve arabalar** kullanılan sistemlerde.
  • Sorun Giderme:
    • Encoder kablosunun sağlamlığını ve bağlantılarını kontrol edin.
    • Gürültü kaynaklarını ortadan kaldırın (ekranlı kablo kullanımı, topraklama).
    • Gerekirse encoderi değiştirin.

Konum Hatası (Position Error / Deviation) Servo Alarmı

Belirlenen konum ile motorun gerçek konumu arasındaki farkın (takip hatası) izin verilen eşiği aşması durumunda tetiklenir ("Position Error", "DEV Error").

  • Olası Nedenler:
    • Aşırı mekanik yük veya sıkışma.
    • PID kazanç ayarlarının yanlış olması (özellikle P ve I kazançları).
    • Mekanik sistemde boşluk (backlash) veya aşınma.
    • Hızlanma/yavaşlama profillerinin çok agresif olması.
  • Sorun Giderme:
    • Mekanik sistemi kontrol edin ve sürtünmeyi azaltın.
    • Servo kazanç ayarlarını optimize edin (auto-tuning kullanın).
    • Hızlanma/yavaşlama sürelerini artırın.

Aşırı Yük / Termal Alarm (Overload / Thermal) Servo Motor Koruması

Servo motorun veya sürücünün iç sıcaklığının aşırı yükseldiğini veya sürekli olarak nominal akımın üzerinde çalıştığını gösterir ("OL", "THM", "Overload").

  • Olası Nedenler:
    • Servo motorun sürekli olarak nominal torkunun üzerinde çalışması.
    • Soğutma fanlarının arızalı olması veya tıkanması.
    • Ortam sıcaklığının çok yüksek olması.
    • Mekanik sürtünme veya sıkışma.
    • Yanlış **servo motor ve sürücüler** seçimi (uygulama için yetersiz güç).
  • Sorun Giderme:
    • Motorun ve sürücünün soğutma sistemlerini kontrol edin.
    • Mekanik sistemi kontrol ederek yükü azaltın.
    • Uygulamanın gerektirdiği torku gözden geçirin.

Rejeneratif Direnç Hatası (Regenerative Resistor Error) CNC Servo Alarmı

Rejeneratif direncin bağlantısında veya kendisinde bir sorun olduğunu gösterir ("Regen Error", "BRK Error").

  • Olası Nedenler:
    • Direnç kablolarında kopukluk veya gevşek bağlantı.
    • Direncin kendisinin arızalı veya değeri değişmiş olması.
    • Direncin aşırı ısınması (termal koruma).
  • Sorun Giderme:
    • Direnç bağlantılarını kontrol edin.
    • Direncin direncini ölçün ve nominal değerle karşılaştırın.
    • Direncin soğutmasını ve boyutlandırmasını gözden geçirin.

Fren Hatası (Brake Error) Servo Motor Uygulamaları

Frenli servo motorlarda frenin doğru çalışmadığını veya sürücü tarafından kontrol edilemediğini gösterir ("Brake Error").

  • Olası Nedenler:
    • Fren bobini kablolarında kopukluk veya kısa devre.
    • Fren bobini arızası.
    • Mekanik frenin takılı kalması veya serbest bırakılamaması.
    • Fren kontrol devresinde arıza.
  • Sorun Giderme:
    • Fren kablolarını ve bağlantılarını kontrol edin.
    • Fren bobininin direncini ölçün.
    • Frenin mekanik olarak serbest bırakılıp bırakılamadığını kontrol edin.

Parametre Hatası (Parameter Error) ve CNC Sürücü Ayarları

Sürücünün belleğindeki parametrelerin geçersiz olduğunu, bozulduğunu veya yanlış ayarlandığını gösterir ("Parameter Error", "Data Error").

  • Olası Nedenler:
    • Yanlış parametre girişi.
    • Bellek bozulması (örn. güç dalgalanması sonrası).
    • Sürücü yazılımında hata.
  • Sorun Giderme:
    • Parametreleri fabrika ayarlarına döndürüp yeniden yükleyin.
    • Parametrelerin doğru girildiğinden emin olun.
    • Gerekirse sürücünün yazılımını güncelleyin veya değiştirin. Bu tür hatalar genellikle **CNC kontrol kartları fiyatları** ile ilgili sistem entegrasyonundan da kaynaklanabilir.

Haberleşme Hatası (Communication Error) CNC Servo Sistemleri

Servo sürücü ile ana kontrolör (CNC kontrol kartı) arasındaki haberleşmenin kesildiğini veya hatalı olduğunu gösterir ("Comm Error", "Link Error").

  • Olası Nedenler:
    • Haberleşme kablosunda kopukluk, kısa devre veya gevşek bağlantı.
    • Elektromanyetik parazit.
    • Sürücü veya kontrolörün haberleşme portunda arıza.
    • Haberleşme protokolü veya adresleme ayarlarında yanlışlık.
  • Sorun Giderme:
    • Haberleşme kablosunu kontrol edin ve ekranlamanın doğru yapıldığından emin olun.
    • Her iki cihazın da haberleşme ayarlarını (baud rate, adres vb.) kontrol edin.
    • Gürültü kaynaklarını ortadan kaldırın.

MERMAK CNC ile Servo Motor Arızalarına Profesyonel Çözümler

Yukarıda belirtilen alarm kodları ve sorun giderme adımları genel bir rehber niteliğindedir. Her servo sürücü markasının (Siemens, Fanuc, Mitsubishi, Yaskawa, Delta, vb.) kendine özgü alarm kodları ve teşhis yöntemleri bulunmaktadır. Detaylı bilgi için mutlaka ilgili sürücünün kullanım kılavuzuna başvurulmalıdır.

MERMAK CNC olarak, **CNC Router ve Mini CNC** sistemlerinizde kullanılan tüm otomasyon bileşenleri konusunda geniş bir ürün yelpazesi ve teknik destek sunmaktayız. İster yeni bir **spindle motor** arayışında olun, ister mevcut sisteminizdeki bir arızaya çözüm bulmaya çalışın, uzman ekibimizle size yardımcı olmaya hazırız.

Karmaşık arızalarda veya yukarıdaki adımların çözüm getirmediği durumlarda, profesyonel yardım almak en doğru yaklaşımdır. MERMAK CNC teknik destek ekibi, deneyimi ve bilgisiyle sistemlerinizin en kısa sürede üretime dönmesi için yanınızdadır. Ayrıca, **sensör ve sviç çeşitleri fiyatları** gibi kritik yedek parça ve bileşen ihtiyaçlarınızda da güvenilir bir çözüm ortağıyız.

CNC sistemlerinizdeki servo motor alarmlarını anlamak ve doğru şekilde müdahale etmek, hem makinenizin ömrünü uzatır hem de üretim verimliliğinizi artırır. Unutmayın, doğru teşhis ve zamanında müdahale, her zaman en uygun çözümdür.

1. Servo motor alarm kodları CNC sistemleri için neden bu kadar önemlidir?

Servo motor alarm kodları, CNC sistemlerinin sorunsuz çalışması için kritik öneme sahiptir. Bu kodlar, motor, sürücü veya bağlı mekanik sistemlerdeki potansiyel arızaları, aşırı yüklenmeleri veya performans düşüklüklerini anında belirtir. Erken teşhis sayesinde, daha büyük arızaların önüne geçilir, üretim kesintileri minimize edilir ve sistemin ömrü uzatılır. Her kod, belirli bir sorunun kaynağına işaret ederek arıza giderme sürecini hızlandırır.

2. En sık görülen servo alarm kodlarından biri olan "Aşırı Akım (Overcurrent)" veya "Kısa Devre" ne anlama gelir ve nasıl giderilir?

"Aşırı Akım" alarmı, servo motorun veya sürücünün nominal akım sınırlarını aşan bir akım çektiğini gösterir. "Kısa Devre" ise motor sargılarında veya kablolamada bir kısa devre olduğunu işaret eder. Giderme adımları şunlardır:

  • Motor ve sürücü arasındaki kabloları (güç ve geri besleme) kısa devre veya hasar açısından kontrol edin.
  • Motor sargılarının izolasyon direncini ölçerek toprağa kısa devre olup olmadığını kontrol edin.
  • Mekanik yükün sıkışıp sıkışmadığını veya aşırı zorlandığını kontrol edin.
  • Sürücüdeki güç modülünde bir arıza olabileceği ihtimalini değerlendirin.
  • Motoru boşta çalıştırarak sorunun mekanik mi yoksa elektriksel mi olduğunu ayırmaya çalışın.

3. "Aşırı Yük (Overload)" alarmı ne zaman oluşur ve çözüm yolları nelerdir?

"Aşırı Yük" alarmı, servo motorun belirli bir süre boyunca nominal sürekli tork/akım değerlerinin üzerinde çalıştığını gösterir. Bu durum, motorun aşırı ısınmasına ve ömrünün kısalmasına neden olabilir. Çözüm yolları:

  • Mekanik sistemdeki sürtünmeyi, sıkışmayı veya aşırı yükü kontrol edin. Yataklar, vidalı miller veya dişliler sıkışmış olabilir.
  • Uygulamanın motor boyutlandırmasını tekrar gözden geçirin; motor yük için yetersiz kalıyor olabilir.
  • Hızlanma/yavaşlama rampalarını kontrol edin ve gerekirse daha uzun süreler ayarlayarak pik akım talebini azaltın.
  • Döngü süresinin veya işleme parametrelerinin motorun sürekli çalışma limitlerini aşıp aşmadığını analiz edin.
  • Ortam sıcaklığının veya motorun soğutma sisteminin (fan vb.) yeterli olup olmadığını kontrol edin.

4. "Aşırı Gerilim (Overvoltage)" veya "Düşük Gerilim (Undervoltage)" alarmı hangi durumlarda ortaya çıkar ve nasıl müdahale edilir?

"Aşırı Gerilim" alarmı, sürücünün DC barasında izin verilen maksimum gerilim seviyesinin aşıldığını, genellikle rejeneratif enerji geri dönüşü sırasında (hızlı yavaşlama) veya şebeke gerilimindeki dalgalanmalar nedeniyle oluşur. "Düşük Gerilim" ise sürücüye gelen besleme geriliminin minimum seviyenin altına düştüğünü gösterir. Müdahale:

  • Şebeke giriş gerilimini kontrol edin, dalgalanmalar olup olmadığını ölçün.
  • Rejeneratif direncin (frenleme direnci) doğru boyutlandırılıp boyutlandırılmadığını, bağlantısının sağlam olup olmadığını ve arızalı olup olmadığını kontrol edin.
  • Sürücünün giriş güç kaynağını veya trafosunu kontrol edin.
  • Ani hızlanma/yavaşlama profillerini gözden geçirin, gerekirse rampaları uzatın.
  • Düşük gerilim durumunda, şebeke beslemesini, sigortaları ve besleme kablolarını kontrol edin.

5. "Encoder Hatası (Encoder Fault)" alarmı ne tür sorunları işaret eder ve ilk adımda ne yapılmalıdır?

"Encoder Hatası" alarmı, servo motorun pozisyon veya hız geri besleme cihazından (enkoder) gelen sinyallerde bir sorun olduğunu gösterir. Bu, motorun doğru pozisyonunu veya hızını algılayamadığı anlamına gelir. İlk adımlar:

  • Enkoder kablosunun sürücüye ve motora doğru ve sağlam bir şekilde bağlı olduğundan emin olun. Kabloda kesik, ezik veya gevşek bağlantı olup olmadığını kontrol edin.
  • Enkoder kablosunun elektriksel gürültüden (EMI) etkilenmediğinden emin olun; güç kablolarından ayrı rotada olmalı ve ekranlaması doğru bağlanmış olmalıdır.
  • Enkoderin fiziksel olarak hasar görmüş olup olmadığını veya mil bağlantısının gevşek olup olmadığını kontrol edin.
  • Sürücüdeki enkoder ayarlarının motorun enkoder tipiyle (artımsal, mutlak, Sin/Cos vb.) uyumlu olup olmadığını doğrulayın.
  • Gerekirse, enkoderin besleme gerilimini kontrol edin.

6. "Pozisyon Hatası (Position Error)" veya "Takip Hatası (Following Error)" alarmı ne anlama gelir ve CNC performansını nasıl etkiler?

"Pozisyon Hatası" veya "Takip Hatası" alarmı, servo motorun komut edilen pozisyon ile gerçek pozisyonu arasındaki farkın (hata) sürücüde ayarlanan tolerans limitini aştığını gösterir. Bu durum, CNC sisteminin hassasiyetini, doğruluğunu ve işleme kalitesini doğrudan etkiler. Motor, hedef pozisyona zamanında ulaşamıyor veya orada kalamıyor demektir. Çözüm:

  • Mekanik sistemdeki boşluk (backlash), gevşek bağlantılar veya sürtünmeyi kontrol edin.
  • Servo kazanç (gain) parametrelerini (Kp, Ki, Kd) optimize edin. Çok düşük kazançlar hatayı artırabilir, çok yüksek kazançlar ise titreşime neden olabilir.
  • Motorun yükünün ve eylemsizliğinin (inertia) sürücü parametrelerine doğru girildiğinden emin olun.
  • Hızlanma/yavaşlama rampalarını kontrol edin; çok agresif rampalar hatayı artırabilir.
  • Enkoderin çözünürlüğünün ve doğruluğunun yeterli olup olmadığını değerlendirin.

7. Servo motor veya sürücüde "Aşırı Isınma (Overheat)" alarmı neden oluşur ve nasıl önlenir?

"Aşırı Isınma" alarmı, servo motorun veya sürücünün dahili sıcaklık sensörlerinin izin verilen çalışma sıcaklığı limitini aştığını belirtir. Bu durum, bileşenlerin kalıcı hasar görmesine yol açabilir. Nedenleri ve önleme yolları:

  • **Motor için:** Sürekli aşırı yüklenme, yetersiz soğutma (tıkanmış soğutma kanatçıkları, arızalı fan), yüksek ortam sıcaklığı, yanlış motor boyutlandırması.
  • **Sürücü için:** Yetersiz havalandırma (pano içi sıcaklık), tıkanmış soğutma fanı, aşırı yüke bağlı olarak güç modülünün ısınması, yanlış sürücü boyutlandırması.
  • **Önleme:** Düzenli bakım (fan temizliği), pano içi sıcaklık kontrolü (klima/fan), yük profiline uygun motor ve sürücü seçimi, sürekli çalışma limitlerine uyulması, mekanik sürtünmenin azaltılması.

8. "İletişim Hatası (Communication Error)" alarmı hangi bileşenler arasındaki sorunları gösterir ve nasıl teşhis edilir?

"İletişim Hatası" alarmı, CNC kontrol ünitesi ile servo sürücü veya sürücüler arasındaki veri alışverişinde bir kesinti veya tutarsızlık olduğunu gösterir. Bu, genellikle bir veya daha fazla eksenin hareket komutlarını alamamasına veya geri besleme verilerini gönderememesine neden olur. Teşhis adımları:

  • İletişim kablosunu (örn. EtherCAT, Profinet, CANopen, RS485) kontrol edin. Kabloda fiziksel hasar, kopukluk veya gevşek bağlantı olup olmadığını kontrol edin.
  • Konektörlerin (RJ45, D-Sub vb.) doğru ve sağlam bir şekilde takıldığından emin olun.
  • İletişim kartı veya modülünün kontrol ünitesinde veya sürücüde düzgün çalıştığını kontrol edin.
  • İletişim parametrelerini (baud hızı, protokol, düğüm adresi vb.) hem CNC kontrol ünitesinde hem de servo sürücüde doğrulayın. Bunların eşleşmesi gerekir.
  • Terminasyon dirençlerinin (özellikle RS485 veya CAN tabanlı sistemlerde) doğru şekilde takılıp takılmadığını ve değerlerinin doğru olduğunu kontrol edin.
  • Ağ topolojisini (papatya dizimi, yıldız vb.) ve kablo uzunluklarını kontrol edin, standartlara uygun olmalıdır.

9. Servo sürücüde "Dahili Donanım Hatası (Internal Hardware Fault)" alarmı alındığında ne yapılmalıdır?

"Dahili Donanım Hatası" alarmı, servo sürücünün kendi içinde bir bileşen arızası yaşadığını gösterir. Bu tür bir alarm genellikle güç modülü, kontrol kartı, işlemci veya dahili bellek gibi kritik bir dahili bileşenin bozulduğunu işaret eder. Kullanıcı müdahalesi genellikle sınırlıdır. Yapılması gerekenler:

  • Öncelikle sürücünün güç beslemesini kesip birkaç dakika bekledikten sonra tekrar açarak geçici bir hatanın olup olmadığını kontrol edin.
  • Tüm dış bağlantıların (güç, motor, enkoder, kontrol sinyalleri) doğru ve sağlam olduğundan emin olun, bazen dışarıdan gelen bir sorun dahili hata gibi görünebilir.
  • Sürücü üzerinde fiziksel yanık izleri, şişmiş kondansatörler veya diğer görünür hasarlar olup olmadığını kontrol edin.
  • Genellikle bu tür bir hata, sürücünün onarımını veya değiştirilmesini gerektirir. Üretici veya yetkili servis ile iletişime geçmek en doğru yaklaşımdır. Kendi başınıza dahili parçaları değiştirmeye çalışmak, garanti kapsamı dışına çıkılmasına veya daha fazla hasara yol açabilir.

10. Alarm kodları CNC sisteminde nasıl görüntülenir ve genellikle hangi bilgileri içerirler?

CNC sistemlerinde alarm kodları genellikle operatör paneli (HMI), kontrol ünitesinin ekranı veya servo sürücünün kendi üzerindeki LED göstergeler/ekranlar aracılığıyla görüntülenir.

  • **Operatör Paneli/CNC Ekranı:** En yaygın yöntemdir. Alarm kodu (örn. AL-01, ER-10), alarmın kısa bir açıklaması (örn. "Overcurrent", "Encoder Fault"), etkilenen eksen numarası (örn. X ekseni) ve bazen hatanın meydana geldiği zaman bilgisi gösterilir.
  • **Servo Sürücü LED'leri/Küçük Ekran:** Bazı sürücüler üzerinde hata durumunu gösteren özel LED'ler bulunur (örn. kırmızı yanıp sönen LED) veya doğrudan kod numarasını gösteren küçük bir dijital ekran (örn. E.01, F.03) bulunur.
Alarm kodlarının tam anlamı ve detaylı giderme adımları için mutlaka ilgili servo motor/sürücü ve CNC kontrol ünitesi kullanım kılavuzlarına başvurulmalıdır. Kılavuzlar genellikle her kod için potansiyel nedenleri ve çözüm önerilerini listeler.

T-Soft E-Ticaret Sistemleriyle Hazırlanmıştır.